Cmentarze, Wisła, Kujawy #02


Poprzednia część – TUTAJ – skończyła się wzmianką o wielkim starym 470 letnim dębie. Drzewo jest oczywiście wpisane do rejestru pomników przyrody, ale od lat sprawia problemy z powodu swojego sąsiedztwa z domem. Więcej o tym TUTAJ.

[Fot. 1] Drogowskaz do drzewa | Podole (gm. Raciążek, pow. aleksandrowski), 2014

[Fot. 2] 470-letni dąb | Podole (gm. Raciążek, pow. aleksandrowski), 2014

[Fot. 3] Stary dom w cieniu dębu | Podole (gm. Raciążek, pow. aleksandrowski), 2014

Od Raciążka oddziela mnie jedynie skarpa. Lat temu kilka forsowałem ją na rowerze w iście kujawskim ukropie, przy akompaniamencie błyskawic. Powiedzenie, że wtedy zmokłem do suchej nitki absolutnie nie znajdowało zastosowania. To był jak dotąd ostatni raz kiedy wyglądałem jakbym zanurzył się w jeziorze. Teraz, spokojnym krokiem, dostrzegłem jakąś opuszczoną, częściowo drewnianą stodołę. Na Kujawach pruskich znajdziemy identyczne, ale rzadziej.

[Fot. 4] Opuszczona stodoła | Podole (gm. Raciążek, pow. aleksandrowski), 2014

Trafiłem w czas remontu świątyni, czyli kościoła w perspektywie ogólnej nie ma za bardzo jak pokazać. Co bardziej kąśliwi turyści zauważą, że przydałby się także remont ulicy Wysokiej.

[Fot. 5] Ul. Wysoka | Raciążek (pow. aleksandrowski), 2014

Nawę główną Kościoła Wszystkich Świętych i Św. Hieronima zbudowanego w latach 1597-1612 odgradza krata pochodząca z zakładu ślusarsko-budowlanego Kazimierza Łukomskiego we Włocławku mieszczącego się przy ul. Św. Antoniego 3a. Namierzyłem go w Informatorze Branżowym Województwa Pomorskiego z 1948 r. [1], ale zakład istniał już w okresie międzywojennym. Kazimierz Łukomski był jedną z czołowych postaci włocławskiego ruchu rzemieślniczego w latach 30., a jego przedsiębiorstwo wielokrotnie nagradzane w licznych konkursach. [2]

[Fot. 6] Sygnatura na kracie u progu nawy głównej kościoła | Raciążek (pow. aleksandrowski), 2014

[IL. 1] Źródło: Informator Branżowy Województwa Pomorskiego, 1948, s. 190.

Ołtarz widziany z dystansu, jak podaje strona Gminy Raciążek, zbudowany w stylu renesansu niemieckiego. [3] Nie wiem, czy to prawda, bo na pierwszy rzut oka ocieka wszystko barokiem.

[Fot. 7] Widok na ołtarz ołtarz | Raciążek (pow. aleksandrowski), 2014

[Fot. 8] Ołtarz główny kościoła pw. Wszystkich Świętych i Św. Hieronima | Raciążek (pow. aleksandrowski), 2014

To jeszcze obowiązkowy pstryk wieży i odwrót. Na przeciwko kościoła dogorywa drewniano-murowany zabytek. Dom według geoportalu jest w ewidencji zabytków i pochodzi z 1935 r., ale wygląda na starszy. Nikt go jeszcze nie spalił ani nie przeznaczył na opał (pod koniec sierpnia istniał) niemniej rozbite okna mówią, że gości w swoich progach osobników raczej nie będących właścicielami. Na słupie inicjały „A. P.” W dostępnych księgach adresowych Polski nie znalazłem nikogo pasującego do tych liter, a nowa książka o gminie Raciążek jest niedostępna. Budynek mało wyszukany, ale ma laubzegowy ganek gdzie dostrzeżemy ptaszki i temat, który na własny użytek nazwałem „człowiek z hipopotamem”. Popatrzmy, bo nie wiadomo czy ujrzymy go po zimie na żywo. Stoi w strategicznym miejscu Raciążka i na tym polega problem. A Raciążek to kościół, zamek i kropka. Brakuje przecież jakiegoś sklepu…

[Fot. 9] Wieża kościoła | Raciążek (pow. aleksandrowski), 2014

[Fot. 10] Opuszczony dom (ul. Szkolna 2) | Raciążek (pow. aleksandrowski), 2014

[Fot. 11] Drewniany ganek | Raciążek (pow. aleksandrowski), 2014

[Fot. 12] Drewniane wycinanki – ptaszki | Raciążek (pow. aleksandrowski), 2014

[Fot. 13] Drewniane wycinanki – człowiek z hipopotamem | Raciążek (pow. aleksandrowski), 2014

Zanim odwiedzę ruiny zamku muszę sprawdzić jak prezentuje się miejscowy cmentarz choleryczny. W drodze do niego natrafiam na znak świadczący o zaangażowaniu mieszkańców w walce ze śmieceniem.

[Fot. 14] Monitoring sąsiedzki włączony | Raciążek (pow. aleksandrowski), 2014

Cmentarz poepidemczny jest upamiętniony chudym krzyżem, którego prawie nie widać. Gubi się wśród zieleni. Miejsce pochowania choleryków znajduje się na południe od centrum Raciążka. Łąka wykrojona z pola została otoczona drzewami, do centralnego miejsca prowadzi aleja.

[Fot. 15] Krzyż na cmentarzu cholerycznym | Raciążek (pow. aleksandrowski), 2014

Na zamek docieram wyłącznie dla punktu widokowego. W pogodny dzień widać stamtąd nie tylko nizinę ciechocińską, ale także toruńskie blokowiska. Gdy porównuję widok z mapą satelitarną to wydaje się to mało prawdopodobne. Nie chodzi o odległość tych 20 km w linii prostej, a o kąt. Poniższe zdjęcie dowodzi, że jednak są widoczne.

[Fot. 16] Toruńskie blokowiska widoczne z punktu widokowego na zamku | Raciążek (pow. aleksandrowski), 2014

Cmentarz parafialny w Raciążku. W przeszłości miał charakter katolicko-ewangelicki i służył także mieszkańcom Ciechocinka. Z tego okresu uchowało się więcej jak kilkanaście nagrobków. Trochę przykładów poniżej. Temat wart osobnego opracowania…

Żałobnica dostawiona do nagrobka Romana Ignatowskiego (1805-1889), oficera medyka wojsk polskich podczas powstania listopadowego, pochodzi wg opracowania Andrzeja Mietza z warsztatu kamieniarskiego H. Pfitznera z Włocławka [4]. Nigdzie nie znalazłem sygnatury.

[Fot. 17] Żałobnica na grobie Romana Ignatowskiego | Raciążek (pow. aleksandrowski), 2014

[Fot. 18] Tekst na zwoju trzymanym przez żałobnicę | Raciążek (pow. aleksandrowski), 2014

Cicha, pobożna
a w uczuciach tkliwa
Za troski życia
niech u Boga
spoczywa

Niektóre skarby są skryte pod bluszczem. Przyroda pomna ludzkiej chciwości ukryła co trzeba.

[Fot. 19] Płyta żeliwna z okolicznościową inskrypcją | Raciążek (pow. aleksandrowski), 2014

W najdalszej części cmentarza zachowały się tylko dwa nagrobki. Plotka mówi, że była to część ewangelicka. Polskich ewangelików nie brakowało, ale trudno znaleźć potwierdzenie, czy na pewno Julia z Pomorskich Jabłońska była wyznania protestanckiego. Gdzieś jednak mignęło mi, że „wzór człowieka” Stanisław Ćwierczakiewicz był ewangelikiem reformowanym – o ile to on właśnie był mężem znanej Lucyny Ćwierczakiewiczowej z domu von Bachmann.

[Fot. 20] Inskrypcja na żeliwnym nagrobku z 1862 r. | Raciążek (pow. aleksandrowski), 2014

[Fot. 21] Nagrobek Stanisława Ćwierczakiewicza | Raciążek (pow. aleksandrowski), 2014

Przypisy:

[1] Informator Branżowy Województwa Pomorskiego, Toruń: Spółdzielnia Wydawnicza „Wiedza”, 1948, s. 190. – link.

[2] Włocławska Izba Rzemieślnicza 1929-1938, strona o historii rzemiosła włocławskiego Pana Ryszarda S. Sobczyka, http://rzemioslo.q4.pl/?id=15 [dostęp: 13.12.2014]

[3] Patrz http://www.raciazek.pl/index.php?id=37&lan=pl [dostęp: 13.12.2014]

[4] A. Mietz, Uwagi o wartościach źródłowych nagrobków kujawskich z lat 1800-1918, [w:] „Zapiski kujawsko-dobrzyńskie”, Seria D Gospodarka, 1981, s. 334.

Tagi: , , , , , , , , , , , , , , , , ,

1 thoughts on “Cmentarze, Wisła, Kujawy #02”

Dodaj komentarz